"Hoesten, niezen en persen"

De herfst en winter komen elk jaar weer langs en dan hoesten we wel eens. Niezen doen we wanneer de pollen weer in de lucht zitten. Persen doen de meesten van ons dagelijks in een klein kamertje...... We zullen het daar maar niet over hebben.

Waar gaat dit stukje dan wel weer over, zult u denken. Indien er dokters tussen de lezers zitten dan zullen die bij deze titel meteen denken aan ......... Of indien er (ex-)patiënten deze column lezen - en ze hebben goed opgelet bij de vragen van de huisarts - dan weten ze het ook: het gaat over rugklachten en mogelijk een hernia. Er wordt pas over een hernia gesproken, wanneer de pijnklachten tot onder de knie uitstralen in het been.

Ja, hoe kan dat? Mensen met een hernia hebben vaak meer pijn en uitstraling in het been bij hoesten, niezen en persen. De huisarts en of de bedrijfsarts kunnen tijdens het spreekuur een aanvullend lichamelijk onderzoek doen en vrij snel en redelijk zeker een inschatting maken van de aard en ernst van de klachten. Tot tien jaar geleden kwamen de mensen vaak langs op mijn spreekuur met de opmerking dat ze de huisarts om een MRI zouden vragen (lees: "eisen"). In de praktijk kan er vaak vanaf gezien worden. Immers, alles weten (of zien) maakt niet gelukkig. Het plan van aanpak bij een hernia (HNP= hernia nuclei pulposi) is met of zonder MRI vaak pragmatisch en bestaat bij mij vaak uit drie adviezen: lopen, lopen en lopen. Het aloude advies bedrust wordt nog zelden gegeven. Opereren doen we bij voorkeur liever niet. En ook bij gezonde mensen zonder klachten kan je op een MRI een hernia vinden (waar men geen last van heeft).

Zo heb ik jaren geleden drie mensen gezien die alle drie op de nominatie stonden voor een hernia-operatie, maar uiteindelijk hebben ze allen de operatie kunnen vermijden door veel te lopen. Petje af voor hen! Ze liepen 3 maal per dag ruim 1,5 uur per keer (= 4 à 6 uur per dag). Er was een andere patiënt die boos was op mij, omdat ik hem adviseerde weer te beginnen met aangepast werk. Hij had een operatie-indicatie op zak en de klachten namen in z'n lange wachttijd niet af. Hij had een baan in een grand café en was bang dat hij te veel zou moeten doen van zijn baas. Die baas heb ik streng toegesproken, uitleg gegeven en via hem geschikt aangepast licht werk geregeld: staand en lopend werk in de keuken (en ook veel uitjes snijden). Dus zonder bukken, duwen, tillen en trekken. Tijdens de hercontrole moest hij deels tegen zijn zin bekennen dat zijn klachten verdwenen waren en hij hoefde niet meer geopereerd te worden. Dit was waarschijnlijk wél nodig geweest indien hij thuis op de bank zijn operatie had afgewacht. Zijn uitbulkende tussenwervelschijf zou dan waarschijnlijk nog op de zenuw hebben gedrukt. In het garagebedrijf kan je de uitjes snijden vervangen door bijvoorbeeld licht magazijn werk.

Mocht het nu zo zijn dat de klachten met uitstraling in het been (tot onder de knie) blijven bestaan kan het zeker nuttig zijn om aanvullend onderzoek te doen. En met name als de klachten toenemen en mobiliseren (wandelen ) niet meer lukt. Wanneer de patiënt door de voeten zakt bij het op de tenen of hakken staan en of indien hij klachten krijgt van controleverlies over " de plas en ontlasting" dient er snel contact te worden gelegd met de behandelend specialist. Er kan dan zo nodig met spoed een MRI gemaakt worden en een operatie kan dan nodig zijn.

Meestal verloopt het niet zo dramatisch en wordt na een aantal weken klachten wel duidelijk of er sprake is van herstel of dat een hernia niet wijken wil. In het laatste het geval is het verstandig om de verschillende operatie-technieken tegen het licht te houden.
Er is de laatste paar jaar namelijk een andere techniek beschikbaar met een handige benadering vanaf opzij. Dit in tegenstelling tot langer bestaande technieken waarbij men vanaf de rug voorwaarts op de wervelkolom af gaat. Dan richt men meer schade aan om de hernia te bereiken. Met name de laterale hernia is eigenlijk alleen goed van opzij te benaderen, maar ook bij de andere hernia's geeft deze operatietechniek minder schade aan de belangrijke structuren rond de wervelkolom.

Ik heb in november 2015 bij enkele operaties in de Herniakliniek Iprenburg in Veenhuizen meegekeken. Mijn patiënt liep een paar uur later rechtop de kliniek uit, blij en met het vooruitzicht dat hij op een redelijke termijn zijn werk weer kon hervatten. Zowel hij als zijn werkgever werden er blij van en de werkgever bespaart op de verzuimduur.
Beiden hebben moeten investeren, omdat veel zorgverzekeraars de hand volledig op de knip houden bij het vergoeden van een dergelijke ingreep in een privékliniek. Mogelijk gaat dit nog een keer veranderen.

Als autominnende bedrijfsarts verlang ik soms terug naar de tijd dat de artsen nog echt tijd voor hun patiënten konden nemen en de macht van de verzekeraars niet zo groot was. Tja, deze mooie operatie techniek bestond toen nog niet en de auto's waren wel mooier maar niet zo veilig.........