Waarom slapen we slecht?
Vroeger hadden we geen douche en last jeuk van beestjes of andere bedgenoten. Tegenwoordig hebben we meer last van onze smartphone, appjes, de moderne economie etc. New York is the City that never sleeps, maar in feite kan dat ook voor u gelden met alle communicatie mogelijkheden en internet. Willen we dat? Even op de laptop banden uitzoeken bij de Kwikfit of een vakantie bestemming zoeken kan tegenwoordig allemaal in de avond maar die bezigheden beïnvloeden onze alertheid en nadien is het moeilijker om in slaap te vallen.

De 24 uurs economie en internet hebben via de smartphone, TV en andere apparaten veel invloed op de veilige omgeving die een slaapkamer hoort te zijn. Mogelijk neemt ongeveer driekwart van de mensen hun telefoon mee naar de slaapkamer en sommigen nemen de telefoon zelfs mee in bed......Jongeren doen dit meer dan ouderen. Hierdoor is de kans dat je binnen de normale range van 10 tot 15 minuten in slaap valt veel kleiner. Je hebt bij meer dan 4 uur per dag beeldscherm blootstelling de helft meer kans op inslapen na 1 uur. Ook neemt de kans dat je minder dan 5 uur per nacht slaapt fors toe (3,5 keer meer kans). Dit komt door de cognitieve stimulering van je hersenen maar ook door de negatieve werking van het blauwe licht van je (beeld)scherm op de melatonine aanmaak. Kortom het motto is dat je de smartphone en TV beter uit je slaapkamer kan weren, onder andere om beter te slapen.

Licht
Licht heeft via de oogzenuwen effect op het slaap- en waakritme doordat het een signaal geeft aan de pijnappelklier die dan minder melatonine aanmaakt. Dat stofje laat het lichaam weten dat het mag toegeven aan vermoeidheid. Omgekeerd geeft de opkomende zon het signaal aan je hersenen om te ontwaken. De zon kan je ook nabootsen met een speciale lamp uit Eindhoven. Deze gaat in de ochtend steeds feller branden. Lichttherapie wordt ook gebruikt bij een verstoord bioritme en slaapstoornissen. Zelf heb ik een keer succes gehad bij het bestrijden van een jetlag door na aankomst in het Hotel ruim een half uur te kijken naar de 100 watt lamp aan het plafond. Immers, een jetlag heeft ook te maken met een verstoord bioritme. Nu zal een speciale lamp die de ochtendzon nadoet mogelijk meer effect hebben dan een gewone lamp maar licht is en blijft van invloed op de hersenen zodat een helverlichte badkamer vlak voor het slapen gaan mogelijk ook een averechts effect heeft op het inslapen. Gezond (in)slapen begint met het op tijd dimmen van het licht in huis.

Maatschappelijke veranderingen
Op RTL- Z en in de media is de laatste tijd veel aandacht voor slapen en voor psychische klachten. Onder andere in het NRC werd veel geschreven over burn-out. Nu is er de laatste 20 jaren veel ophef over het toegenomen ziekte verzuim t.g.v. psychische klachten onder de beroepsbevolking maar raar is dat niet. Vroeger was er meer fysiek werk met dientengevolge bijvoorbeeld meer gewrichtsklachten. Doordat mensen meer met hun hoofd werken, met computers en andere hulpmiddelen is het logisch dat er op dat vlak meer stress ervaren wordt. De toegenomen uitval door psychische klachten kan daar deels mee verklaard worden. Stress gaat gepaard met meer alertheid en kan verdeeld worden in positieve stress en negatieve stress. In positieve zin kan het leiden tot een betere concentratie. Dit neemt na bijvoorbeeld een examen weer af. Duurt stress langer dan vergt het herstel ook meer tijd. Ook bij een heftiger stressreactie zal er meer tijd nodig zijn om tot herstel te komen. Dergelijke stress is ongezond. Stress ligt overal op de loer, denk aan zorgen over bijvoorbeeld kinderen of ouders, je baan, reorganisaties, financiële zorgen, de digitalisering etc.

Fysiek
De fysieke reactie op stress en de invloed daarvan op het slapen is ook erg van belang. Stress geeft vaak een hogere adrenaline spiegel in het bloed waardoor de bloeddruk en je pols omhoog gaan. Ook neemt de spierspanning en de ademhaling toe. Tevens stijgt de Cortisolspiegel waardoor een mens meer energiek het probleem te lijf kan gaan echter dit alles heeft een negatieve invloed op de mogelijkheid te slapen. Je valt daardoor minder makkelijk in slaap immers bij slapen gaat de bloeddruk, ademhaling, pols en spierspanning omlaag. Je kan daardoor in een vicieuze cirkel terecht komen waarbij stress leidt tot slaaptekort en het daardoor ontstane slaaptekort werkt weer een toename van stress in de hand. Slapen doet goed en niet slapen maakt mens en dier ongezond tot doodziek. Ook is met de bovenstaande uitleg duidelijk dat je hart bij niet slapen zwaarder belast wordt ( hogere pols en bloeddruk), ook gaan mensen die slecht slapen meer en slechter eten waardoor de kans op overgewicht en suikerziekte toeneemt. 

Emotie en functioneren
Na een te korte of slechte nacht kan een mens wel werken maar het lontje kan er korter van worden. Ook neemt de kwetsbaarheid voor pijn toe en kan iemand angstiger reageren. Conflicten op de werkvloer kunnen dan makkelijker ontstaan. Communicatie en begrip zijn dus ook hier van belang. Slecht slapen kan dus zorgen voor slechter presteren, meer fouten maken, o.a. door een afgenomen concentratie en een slechter geheugen. Creatief een probleem onder de motorkap opsporen en oplossen gaat na een slechte nacht waarschijnlijk moeizamer. Ook kan men impulsiever reageren indien het tegenzit. De sleutels zullen eerder door de lucht vliegen. Door een lager reactievermogen is er meer risico op ongelukken.

Ziekte
Uit genetisch onderzoek blijkt dat dezelfde genen betrokken zijn bij schizofrenie en slaapproblemen. Negentig procent van de mensen met een depressie heeft een slaapprobleem. Omgekeerd blijkt iemand met een slaap probleem vaak baat te hebben bij psychologische behandeling omdat er bewuste of onbewuste psychische klachten aan ten grondslag liggen. Angst en stress worden ook gevoed vanuit slaaptekort. Gezien de toegenomen slaapproblematiek in de maatschappij en het effect op de gezondheid is het mijn verwachting dat onderzoek naar slapen en het zoeken van handreikingen op dat gebied de komende 10 jaar een nog grotere vlucht gaat nemen. Het aantal mensen dat bij de KNO/arts, kaakchirurg en of longarts in onderzoek komt in verband met OSAS ( obstructief slaapapneu syndroom) neemt ook toe. Slaapregistratie is met de moderne technieken steeds beter mogelijk waarbij het onderzoek ook thuis afgenomen kan worden. Een nachtelijk verblijf in het ziekenhuis is niet meer noodzakelijk. Indien er OSAS bestaat zal de arts advies geven over de ernst en de behandel mogelijkheden. Ook bij bedrijfsartsen kunt u een afspraak maken om te praten over uw vragen op het gebied van (slecht) slapen.

Pieter van der Werff, autominnende bedrijfsarts (0592-754351)
HumanCapitalCare

Bronvermelding: Megatrends slaap, over de effecten van nachtrust op onze werkprestaties. www.arboned.nl 

Enige tijd geleden ontving ik een vraag via de redactie. De casus is uit het leven gegrepen. Een bedrijf ruilt haar bedrijfswagen met diverse reclame-uitingen van haar bedrijf in en haalt haar reclame zelf niet van de wagen af. Het autobedrijf verkoopt de bedrijfswagen vrijwel direct door, maar heeft geen tijd meer om de reclame te verwijderen. De nieuwe eigenaar blijft vervolgens doodleuk doorrijden met de reclame op de wagen. Je kan je voorstellen dat het niet prettig is wanneer iemand anders in een bedrijfsauto rijdt met jouw reclame erop. Straks neemt hij als een maniak deel aan het verkeer en dat is natuurlijk schadelijk voor de goede naam van jouw bedrijf. Wat zijn dan je rechten als je een bedrijfsauto inruilt en de auto wordt vervolgens met reclame doorverkocht? Wat is dan de positie van het autobedrijf als verkoper? Wat kun je dan doen? Spreek je de garagehouder aan of de huidige eigenaar van de bestelbus? In de rechtspraak heb ik geen vergelijkbare gevallen gevonden. Toch denk ik dat je hier wel iets tegen kan ondernemen.

De wet spreekt niet van bedrijfsnaam, maar van handelsnaam. Een handelsnaam, is de naam die naar buiten toe wordt gebruikt als aanduiding van de onderneming. De handelsnaam wordt enkel beschermd als u er gebruik van maakt, een inschrijving of een aanvraag is niet vereist. Beslissend is of er verwarringsgevaar bij het relevante publiek bestaat. Van belang is de doelgroep van de onderneming of op wie de reclame van de onderneming zich richt. Indien er inbreuk wordt gemaakt op de handelsnaam kan er tegen opgetreden worden. De onderneming die de handelsnaam voert kan vragen om staking van het gebruik van de handelsnaam omdat het gebruik onrechtmatig is.

Je kan echter niet op basis van de handelsnaamwetgeving optreden indien de ander de bedrijfsnaam niet als handelsnaam gebruikt. Het is goed denkbaar dat de willekeurige derde die de bestelbus van het autobedrijf heeft gekocht een particulier is of een geheel ander bedrijf heeft en behalve het rondrijden met uw bedrijfsnaam op zijn bestelbus geen andere handelingen verricht. Op basis van handelsnaamwetgeving kom je dan niet ver.

Zijn er dan andere mogelijkheden om hiertegen op te treden? De reclames zullen vaak merken van het bedrijf zijn. Hierop is het merkenrecht van toepassing. Voorwaarde is wel dat het merk is ingeschreven. Het merkenrecht dient om te voorkomen dat je als consument in verwarring raakt over de herkomst van producten of diensten en om te voorkomen dat concurrenten oneerlijk profiteren van de reputatie van een merk. Als een ander jouw merk voert, kan je hiertegen optreden. Het enkel in een auto rondrijden, zou daar mogelijk onder kunnen vallen. Het merkenrecht biedt waarschijnlijk een uitkomst.

Maar wat als het merkenrecht geen uitkomst biedt als je geen geregistreerd merk hebt? Zijn er dan helemaal geen mogelijkheden om hier iets tegen te ondernemen? In ons recht kan altijd worden teruggevallen op een aantal algemene leerstukken. Een voorbeeld daarvan is de zogenaamde onrechtmatige daadsactie. Iemand mag in zijn algemeenheid niet zodanig handelen dat hij daardoor een ander schade toebrengt. Wanneer iemand rondrijdt met jouw reclame en daardoor schade toebrengt aan jouw naam, kan dat onrechtmatig zijn. In zo'n geval kan je actie ondernemen, althans denk ik dat je best kans hebt dat een rechter oordeelt dat de reclame verwijderd dient te worden.

Het is ook niet zeker of het autobedrijf in deze casus vrijuit gaat. De relatie met het autobedrijf wordt namelijk beheerst door het algemene leerstuk van de redelijkheid en billijkheid. Dit betekent dat de het autobedrijf rekening moet houden met de belangen van haar klanten. Het zomaar meegeven van een auto met reclameuitingen van een andere klant kan onzorgvuldig zijn. Ik kan mij voorstellen dat van een autobedrijf met succes verlangd kan worden dat zij de reclame verwijdert voordat de auto wordt doorverkocht. Als met het autobedrijf is afgesproken dat zij de reclame zou verwijderen, moet het autobedrijf dat hoe dan ook doen. Dergelijke afspraken zijn bindend.

Kortom, wanneer een derde jouw bedrijfsnaam en reclame op een bestelbus gebruikt, en je daar niet mee geassocieerd wilt worden, kan je een aantal dingen doen. Zowel richting deze derde als richting het autobedrijf. Mogelijk biedt het merkenrecht een oplossing. Anders gaat het dan om algemene acties die ons civiele recht mogelijk maken. Ik acht de kans aanwezig dat een rechter je dan gelijk geeft. Absolute zekerheid heb je echter pas als je de reclame zelf verwijderd. Dat kost misschien even wat moeite maar kan een hoop ellende voorkomen!

 Deze column werd geschreven door Mr. T. (Tjerk) Binnema van De Haan Advocaten & Notarissen. Mocht u zelf met een juridische vraag zitten of een interessant onderwerp voor een volgende rubriek weten, schroom dan niet en laat het hem weten, input vanuit het veld is altijd zeer welkom. 

mr. Tjerk Binnema is autoliefhebber en advocaat.
Heeft u een juridische vraag of weet u een interessant
onderwerp voor een column?
Neem dan contact met hem op:
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
James Wattstraat 4 B2 (8912 AR) Leeuwarden
Tel. 058 2030193

Lees meer informatie over merkenrecht op https://binnema-advocatuur.nl/advocaten-diensten/intellectuele-eigendom/

Praktijkgeval 6: storingsdiagnose bij een Mitsubishi Outlander PHEV 4WD uit 2011

De kracht van de software!

In deze column nemen wij u graag mee tijdens de diagnose van een storing in een Mitsubishi Outlander PHEV 4WD uit 2011. De klacht van deze auto is dat motor af en toe last heeft van misfires, vaak in cilinder 2, maar ook in de andere cilinders. Vaak gaat die storing gepaard met het branden van het EV-lampje.

Omdat de auto is uitgerust met een LPG installatie is de cilinderkop bij 115 dkm gereviseerd waarbij LPG zittingen zijn aangebracht en alle uitlaatkleppen vervangen zijn. Enige tijd daar steekt de storing toch de kop weer op. Er worden verschillende pogingen ondernomen om de oorzaakt te achterhalen, helaas zonder succes. We krijg de Outlander daarop bij een kilometerstand van 150 dkm aangeboden voor onderzoek omdat men vermoedt dat er sprake is van een elektronische storing.

We beginnen met het bevragen van de regeleenheden. In de motorregelenheid treffen we de melding "P0300 Verschillende cilinders onsteekonderdrukking herkend" aan en in de hybridesturing een foutcode zonder omschrijving, P0504, en de melding "P10D1 Hybridesysteem: vraag door fout categorie 1".

De storing komt af en toe voor en is niet continue. Om een "gevoel" te krijgen voor de storing laten we de motor vanaf een koude start warm draaien waarbij we continue de uitlaatgassamenstelling meten en de sensordata en aansturing van de actuatoren monitoren. Uit de uitlaatgassamenstelling metingen valt op dat:
• het CO2 gehalte fluctueert tussen de 14.8 en 15.3 vol%,
• het HC gehalte fluctueert en erg hoog is; 96-500 ppm en
• het zuurstofgehalte een tikkeltje te hoog is 0.30 – 0.64 vol%.
In de sensordata zien we fluctuerende waarden van de aangezogen lucht en continue een verandering van de aansturing van de gasklep. Daarnaast valt op dat de motor "rauw" en "onregelmatig" loopt. Het lijkt erop dat de motorregeleenheid continue de stationairregeling aan het bijstellen is zonder een evenwicht te bereiken.

Om dichter bij de kern van het veronderstelde regelprobleem te komen besluiten we de "oren en ogen" zoals de rest-zuurstofgehaltemetingen in de uitlaatgassen (lambdasondes) van de motorregeleenheid zoveel mogelijk af te koppelen. Als we vervolgens de uitlaatgassamenstelling meten valt op dat de motor veel te rijk loopt; geen rest-zuurstof en nog 400 ppm onverbrande brandstof. Het CO gehalte is bijna 7% en de lambdawaarde is 0.8. Een motorregeleenheid bij een voertuig van dit bouwjaar laat een motor meestal op lambda 1 draaien met "normale" uitlaatgassamenstellingswaarden. Dit resultaat is dan ook aanleiding om een "mechanisch" probleem te veronderstellen.

We besluiten daarop een drukmeting uit te voeren per cilinder. Daarvoor laten we de motor op 3 cilinders laten draaien waarbij we een drukmeting uitvoeren in de cilinder die onklaar is gemaakt. In afbeelding 1 staat zo'n drukmeting waarbij het drukverloop van alle vier de slagen zichtbaar is. Als we de metingen van alle 4 de cilinders naast elkaar leggen zien we duidelijke verschillen in de bandbreedte van de druk in de uitlaatslag tot wel 100 mbar en in de bandbreedte van de druk in de inlaatslag tot eveneens 100 mbar.

Op basis van de drukmetingen beginnen met we met het controleren van de klepspeling (zie afbeelding 2). Voor de uitlaatkleppen dient deze tussen de 0.27 en 0.33 mm te zijn bij een koude meting. We treffen achtereenvolgens aan:
• cilinder 1: 0.10 // 0.15
• cilinder 2: 0.05 // 0.05
• cilinder 3: 0.25 // 0.10
• cilinder 4: 0.10 // 0.10
Voor de inlaatkleppen staat voor een koude meting 0.17 tot 0.23 mm voorgeschreven. Hierbij treffen we achtereenvolgens aan:
• cilinder 1: <0.05 // <0.05
• cilinder 2: 0.05 // 0.10
• cilinder 3: 0.05 // 0.10
• cilinder 4: 0.05 // 0.05

Met deze afwijkingen is het logisch dat de motor last heeft van misfires. De Mitsubishi gaat dan ook terug met als reparatieadvies om de kleppen te stellen. Enige tijd later bericht de eigenaar ons dat de storing, nadat de kleppen zijn gesteld en er een paar fikse ritten van enkele honderden kilometers zijn gereden, uitblijft. Een mooi voorbeeld van de kracht van software om een mechanisch defect te camoufleren en de motor toch nog redelijk te laten draaien.

Eten, drinken en slapen zijn de primaire levensbehoeften van mens en dier. Voor sommige lezers kunnen daar nog wat andere behoeften bij geschreven worden. Voor de lezers van dit blad mogelijk de mobiliteit per "edel Carros" zoals de Duitsers zeggen. Zonder te voldoen aan de primaire levensbehoeften kunnen we niet functioneren. Slaapdruk is net als eetlust en dorst een hulpmiddel en neemt toe nadat we langer wakker zijn. Net als de brandstoftank (of accu) bij hard rijden eerder leeg raakt, neemt de slaapdruk toe bij drukke of zware bezigheden. Ook is er invloed van onder andere voeding, vochtintake, alcohol, medicatie en stress. Bij een maximale slaapdruk vallen de oogleden dicht .............wat in de auto natuurlijk een probleem is.

Slaapschuld:
Bij een lange rit op vakantie of een zakelijk reisdoel wordt er soms over de grens gegaan waarbij de slaapschuld toeneemt. De slaapdruk in het lichaam wordt geregeld door Adenosine. Dit ontstaat in de hersenen bij de verbranding van glucose en zorgt voor een vermoeid gevoel. Met een kop koffie als rem op de Adenosine kunnen we de slaapdruk tijdelijk de baas maar uiteindelijk moeten we de stof afbreken door te gaan slapen. De volgende dag begint alles weer opnieuw.

Je schuld aflossen of niet?
Net als met ondervoeding kan je met 1 keer goed en lang slapen de slaapschuld niet aflossen. Je zal over een langere periode de schuld moeten gaan aflossen. Het gevaar is dat mensen wennen aan weinig slapen en een slaapschuld jarenlang blijft bestaan waarbij je lichaam uiteindelijk in een soort bankroetfase komt en het lijf en brein een hoge rente vraagt voor het aflossen..........Een diepe gezondheidscrisis ligt dan op de loer! Herstel kan jaren duren (Griekenlandscenario).

Hoeveel slaap hebben we nodig?
We hebben dus slaap nodig maar hoeveel? Je kan dat goed uitzoeken tijdens een vakantie. Indien je gaat slapen als je moe wordt en je zonder wekker uit je zelf wakker wordt heb je aan het eind van je vakantie de individuele slaaptijd ongeveer te pakken. Deze kan verschillen per geslacht en leeftijd maar is 8 uur voor de gemiddelde volwassene tussen de 25 en 55 jaar. Kinderen en jongeren hebben meer nodig en vrouwen slapen meestal een uurtje langer dan mannen. Verder is natuurlijk de kwaliteit van de slaap erg van belang. Ononderbroken, vooral in het begin van de nacht, zodat je alle 5 slaapfasen goed kan benutten (zie vorige column).

Voordelen van goed slapen:
• Een betere concentratie
• Betere aandacht
• Betere prestaties
• Besluitvaardig
• Creatief
• Prettiger in de omgang
• Minder stress
• Minder boosheid
• Minder impulsief
• Betere en stabielere stemming
• Minder drang tot drank- en drugsgebruik
• Veerkracht
• Betere weerstand
Deze zaken zijn van groot belang in de mobiliteitsbranche die al jaren onderhevig is aan grote veranderingen (conjunctuur, internet, margedruk, private lease) en innovatie steeds meer een must is. Na een goede nachtrust samen met je collega´s eens met distantie naar je bedrijfsmodel kijken kan voor de lange termijn veel opleveren.

Achteruitkijkspiegel:
Kijk je in de spiegel dan kan je bij gevorderde leeftijd zien dat slecht slapen wallen geeft, hangende oogleden, rimpels en zakkende mondhoeken. Je huid wordt onder andere door verhoogde cortisolspiegels sneller oud. Melatonine heeft juist een positief effect op de huid en het collageen (geeft stevigheid aan de huid). Slapen is niet alleen nodig voor goede prestaties maar heeft dus ook invloed op je uiterlijk. Iets wat in de showroom goed van pas komt.

Het nut van dromen:
Gemiddeld heeft een mens per nacht 5 tot 7 dromen. Ze duren 5 tot 45 minuten. In een leven ongeveer 150 duizend. Je kan volgens sommigen dromen zien als een soort film van je gedachten, echter ze zijn niet lineair en logisch. Dromen gebeurt associatief en willekeurig en kan de weg van een verzinsel volgen. Het grootste deel gaat echter over alledaagse gebeurtenissen. Ongeveer 80% van de dromen gaat gepaard met negatieve emoties, zoals angst en woede. Hoe meer stress je hebt overdag, hoe negatiever de emoties in de nacht zijn. Vanuit de psychologie denkt men dat dromen helpen om gebeurtenissen te verwerken, maar zeker is dat niet. Ze vertellen dus iets over onze dagelijkse zorgen. In de REM-fase (fase 5) vindt psychisch herstel plaats met behulp van dromen, waarbij het fysieke herstel plaats vond in de diepe slaapfase (fase 4). Mensen met een depressie dromen vaak en lang, waardoor de REM-fase langer is ten koste van de diepe slaapfase. Daardoor worden ze uitgeput wakker. Anti depressieve medicatie zorgt dat ze minder lang dromen.

Leeftijd en slaap:
Baby´s slapen lang, peuters slapen 12 tot 14 uur, kleuters 11 tot 13 uur en kinderen op de lagere schoolleeftijd 10 tot elf uur per etmaal. Pubers hebben nog steeds 9 uur nodig, maar verschuiven de slaaptijd het liefst onder invloed van de hormonale veranderingen (ze slapen het liefst van 23 tot 08 uur). De ouderen slapen meestal 6 tot 7 uur en senioren hebben meer slaapproblemen (inslapen, kwaliteit van slapen). In het leven neemt de hoeveelheid REM-slaap ook af van 8 uur bij baby's tot 1,5 a 2 uur bij volwassenen tot minder dan 1 uur bij 65 plussers. Wist u dat baby´s er in hun eerste jaar voor zorgen dat ouders vier tot zevenhonderd uren minder slapen?

Vrouwen vs. mannen:
Vrouwen hebben een uur per nacht meer nodig. Bij gebrek aan slaap zijn ze sneller humeurig en raken ze eerder depressief. Mogelijk geldt dit ook voor mannen die overdag hun brein even actief gebruiken............. Verder zijn er natuurlijk wezenlijke verschillen tussen mannen en vrouwen, onder andere door invloed van hormonen en de verschillende levensfasen.

Wat heeft invloed op het slapen:
Slecht slapen geeft heeft volgens de meeste artsen en psychologen te maken met een probleem tussen de oren. Slaapklachten gaan vaak gepaard met angst en somberheid. Echter in juni 2017 werd in de English Journal of Medicine beschreven dat er 7 genen zijn ontdekt die te maken hebben met slecht slapen zodat we toch iets genuanceerder moeten gaan kijken en oordelen....... Welke invloed dit zal hebben op de gangbare behandelmethodes is nog niet te overzien. Verder is duidelijk dat licht de meest invloedrijke omgevingsfactor is. Verder hebben eten, drinken en sporten ook veel invloed op de slaap, vooral als je het te laat in de avond doet. Wat wel positief kan bijdragen is een dadel, banaan, yoghurt of een beker melk. Ze bevatten triptofaan en dat geeft een prettig slaperig gevoel. Ook volkoren producten zouden helpen indien je in de avond toch iets wil eten. Negatief werkt het nuttigen van cafeïne, alcohol, tabak en drugs. Naast het effect op maag, darmen en nieren onderdrukt cafeïne de aanmaak van adenosine. Volgens deskundigen moet je het na 16 uur niet meer gebruiken. Persoonlijk denk ik dat je goed bij jezelf moet opletten wat wel en niet werkt. Bejaarden worden soms wakker van een bloeddrukdaling in de nacht en een kopje koffie in de avond kan dat soms helpen te voorkomen. Van alcohol slaap je mogelijk makkelijker in, maar mensen slapen er minder lang van, de REM-slaap is korter, ze moeten vaker naar het toilet en de kans op slaapapneu neemt toe. Ik wens u allen een prettige zomer en goede nachtrust toe.
Pieter van der Werff, autominnende bedrijfsarts (053-7504345)
HumanCapitalCare

Bronvermelding: Megatrends slaap, over de effecten van nachtrust op onze werkprestaties. www.arboned.nl 

Praktijkgeval 5: storingsdiagnose bij een Mercedes 220 CDI (W204) uit 2011

In deze column nemen wij u graag mee tijdens de diagnose van een storing in Mercedes 220 CDI (W204) met een OM 651.911 motor uit 2011. De klacht van deze auto is dat deze bij stationair bedrijf af en toe last heeft van een schuddend motorblok. De motorregeleenheid laat geen foutmeldingen zien. In een poging de storing te verhelpen heeft het garagebedrijf vier nieuwe verstuivers geplaatst. Helaas zonder gewenst resultaat. Daarop is de auto bij ons aangeboden voor onderzoek.

Omdat tijdens het schudden de raildruk in een resonantie komt, ligt de focus op het brandstofsysteem. Het brandstofsysteem bestaat uit een opvoerpomp in de tank die diesel aanvoert naar de hogedrukpomp op een druk van circa 4 bar. De hogedrukpomp brengt via twee regelkleppen de dieseldruk naar 300 tot 2000 bar afhankelijk van de belastingsvraag van de motor. De twee regelkleppen waarmee de hogedrukpomp de druk opvoert betreffen:

-> een brandstofhoeveelheidsregelklep die op de hogedrukpomp zit
-> een brandstofdrukregelklep die op de brandstofrail zit.

Om deze storing te diagnosticeren is het noodzakelijk om de werking en achtergrond van het systeem te doorgronden. In een notendop; vanaf de motorstart tot en met dertig seconden daarna en bij een brandstoftemperatuur van lager dan 20 graden Celcius geschiedt de hogedrukregeling via de brandstofdrukregelklep op de brandstofrail. De brandstofhoeveelheidsregelklep op de hogedrukpomp staat dan volledig open. Voornaamste doel is een snelle verwarming van de brandstof. Dertig seconden na de motorstart wordt de drukregeling overgenomen door de brandstofhoeveelheidsregelklep. De brandstofdrukregelklep wordt dan gesloten. Voordeel hiervan is dat de drukregeling via de brandstofhoeveelheidsregelklep efficiënter is dan een drukregeling aan de hoge druk zijde (brandstofdrukregelklep) waardoor het brandstofverbruik wordt verlaagd.

In afbeelding 1 staat een van de metingen die we met een oscilloscoop rechtstreeks uitgevoerd hebben aan de sensoren en actuatoren tijdens het optreden van de storing. In de afbeelding is te zien:
- de duty-cycle aansturing van de brandstofhoeveelheidsregelklep (ROOD)
- de spanning van de raildruksensor (GEEL)
- de aansturing van de brandstofdrukregelklep (GROEN)
- de spanning van de lagedrukbrandstofdruksensor (BLAUW)

In de afbeelding is zichtbaar dat de raildruk (geel) in het begin van de meting een beetje wegzakt (zie opmerking [1] bij de afbeelding). Als de raildruk gezakt is naar circa 1.2 Volt grijpt de regeling van de brandstofhoeveelheidsregelklep in, dit is de rode lijn (zie opmerking [2] bij de afbeelding). Gevolg daarvan is dat de raildruk in circa 0,25 seconden behoorlijk oploopt. De motorregeleenheid "ziet" dit en laat de brandstofdrukregelklep (groen) ingrijpen om de raildruk weer omlaag te brengen (zie opmerking [3] bij de afbeelding). Wat er vervolgens gebeurt is dat de regeling van de brandstofhoeveelheidsregelklep (rood) en brandstofdrukregelklep (groen) aan de haal gaan en in een regel-loop terechtkomen. Dit is het schudden van de motor dat als klacht omschreven wordt.

Analyse van de meting laat zien dat de brandstofhoeveelheidsregelklep (rood) te traag regelt om de wegzakkende raildruk (opmerking [1] bij de afbeelding) te corrigeren. Dit te traag reageren resulteert in het te hoog oplopen van de raildruk (opmerking [2] en [3] bij de afbeelding). Dit is buiten-specificatie gedrag van de brandstofhoeveelheidsregelklep. Om die reden dient deze vervangen te worden.

Ondanks dat de oorzaak van de storing eenduidig vastgesteld is, is de wegzakkende raildruk (opmerking [1] bij de afbeelding) die voorafgaat aan de storing en die ingrijpen van de brandstofhoeveelheidsregelklep initieert, interessant. Als de raildruk wegzakt, is er nog geen sprake van schudden. Omdat de raildruk bij een constante aansturing van de brandstofhoeveelheidsregelklep en brandstofdrukregelklep en constant toerental gelijk hoort te blijven is dit een afwijkende situatie. De vraag die rijst is of deze wegzakkende raildruk het gevolg is van:
[1] lekkage in de brandstofhoeveelheidsregelklep die sowieso al niet meer goed functioneert of
[2] lekkage in de brandstofdrukregelklep
Dat is pas vast te stellen nadat de brandstofhoeveelheidsregelklep vervangen is. Het vermoeden is echter dat er sprake is van [1] en dat er geen sprake is van [2] omdat de brandstofdrukregelklep bij de startfase en tijdens deel- en vollastbereik naar behoren functioneert en de brandstofhoeveelheidsregelklep al een mechanisch mankement (te traag regelen) vertoont.

De Mercedes gaat terug naar het garagebedrijf met als reparatieadvies om de brandstofhoeveelheidsregelklep te vervangen. Nadat deze vervangen is, funktioneert de Mercedes weer naar behoren en is er weer een puzzel opgelost!

Algemene voorwaarden, in de volksmond ook wel 'de kleine lettertjes' genoemd. Veel ondernemers maken er gebruik van, maar in de autobranche zie ik toch vaak dat ondernemers geen algemene voorwaarden hebben. In het schaarse geval dat een ondernemer wel algemene voorwaarden heeft, liggen ze vaak in een lade van het bureau te verstoffen en wordt er niks mee gedaan. En dat terwijl je er toch heel veel aan kan hebben.

Ten eerste kan het gebruik van algemene voorwaarden je veel administratieve rompslomp schelen. Algemene voorwaarden zijn namelijk uitermate geschikt om veelvoorkomende formaliteiten bij bijvoorbeeld de verkoop van een auto of iets anders te regelen. Denk bijvoorbeeld aan betalingstermijnen, termijnen waarbinnen geklaagd moet worden wanneer er iets mankeert aan de auto, garantietermijnen, etc. Wanneer je bij elke deal met deze zaken rekening moet houden, kost dit veel te veel tijd en blijft er geen tijd meer over voor het echte 'ondernemen'. Als je dus gebruik maakt van algemene voorwaarden en dergelijke formaliteiten daarin opneemt, zijn al deze zaken in één keer goed geregeld en kost het niet elke keer weer tijd.

Risico-beperking
Algemene voorwaarden worden ook vaak gebruik voor het verleggen van risico's. Stel, je verkoopt een auto of voert een reparatie uit. Dan kan er eens iets misgaan. Een praktisch ingestelde ondernemer probeert dat soort problemen in goed overleg met de klant op te lossen. Dan behoud je immers een "tevreden klant". In sommige gevallen lukt dat niet of is er geen oplossing voorhanden. Om dergelijke situaties te voorkomen, althans te verkleinen, kan het zinvol zijn goede algemene voorwaarden te gebruiken. In veel gevallen is het mogelijk om dergelijke risico's te beperken door hiervoor een regeling op te nemen in de algemene voorwaarden.

Een ander voorbeeld is beperking van schade. Geen enkele ondernemer zit erop te wachten om geconfronteerd te worden met een schadeclaim van een klant. Algemene voorwaarden zijn daarvoor een mogelijk redmiddel. In algemene voorwaarden wordt de aansprakelijkheid van de ondernemer voor schade meestal beperkt of volledig uitgesloten. In veel gevallen kun je daar als ondernemer een beroep op doen en kun je een schadeclaim afweren middels een beroep op de algemene voorwaarden. Als je voornamelijk zaken doet met particulieren, de welbekende "consument", zal dat echter niet altijd opgaan.

'Eigendomsvoorbehoud'
Naast het beperken van risico's en het regelen van veelvoorkomende formaliteiten, kan je algemene voorwaarden ook gebruiken om meer zekerheid voor je bedrijfsvoering te creëren. Denk dan met name aan de zekerheid dat een klant zijn afspraken met je nakomt. Niets is immers vervelender dan rekeningen voor geleverde producten die niet worden voldaan. In algemene voorwaarden kunnen daarvoor meerdere oplossingen gecreëerd worden. Bijvoorbeeld door een zogenaamd 'eigendomsvoorbehoud' op te nemen. Als je dat doet, blijf je eigenaar van een geleverde auto of ander product totdat de klant volledig heeft betaald. Betaalt hij dan niet dan kan je de auto weer opeisen. Het 'eigendomsvoorbehoud' brengt namelijk met zich mee dat je nog steeds de eigenaar van de auto bent. De klant rijdt er dus wel in, maar is nog geen eigenaar! Als de klant je niet betaalt, wordt je schade door zo'n eigendomsvoorbehoud behoorlijk beperkt. Ook is het bijvoorbeeld mogelijk dat in de algemene voorwaarden een boeteclausule wordt opgenomen. Dit kan voor de klant een prikkel zijn tot het nakomen van de gemaakte afspraken.

Gerechtelijke procedure
Wanneer je in een gerechtelijke procedure verwikkeld raakt, kunnen in de algemene voorwaarden zaken geregeld worden die dan in je voordeel zijn. Bijvoorbeeld omtrent de kosten die bij zo'n procedure gemaakt moeten worden. Als dat niet gedaan wordt, zal de rechter meestal uitgaan van standaardtarieven die lager zijn dan de tarieven die in de algemene voorwaarden opgenomen kunnen worden. Een ander belangrijk voordeel wat in de algemene voorwaarden geregeld kan worden is dat er geprocedeerd moet worden bij de rechtbank in de woonplaats of vestigingsplaats van de ondernemer. Als dat niet is gebeurd, is uitgangspunt dat geprocedeerd wordt in de woonplaats of vestigingsplaats van de klant. Als je dan vanuit Noord-Nederland zaken doet met een klant uit Limburg moet je naar de Rechtbank in Limburg, tenzij in de algemene voorwaarden staat dat de Rechtbank Noord-Nederland over de zaak moet oordelen en je er op deze manier dus een 'thuiswedstrijd' van maakt. Dit scheelt de nodige reistijd voor zowel jou als voor je advocaat en ik hoef natuurlijk niet uit te leggen dat dat ook behoorlijk scheelt in de kosten!

Vreemde eend in de autobranche
Veel grote bedrijven maken gebruik van algemene voorwaarden. Toch zie ik dat er in de autobranche veel ondernemers zijn die het nog steeds zónder doen. Algemene voorwaarden zijn een beetje een "vreemde eend" in de autobranche. Dat je er geen gebruik van maakt, is natuurlijk je goed recht, maar ik vind het wel jammer dat je er geen gebruik van maakt. Ik denk oprecht dat je jezelf en je bedrijf daarmee te kort doet. Algemene voorwaarden bieden namelijk veel voordelen, waarvan ik zojuist al een aantal voorbeelden noemde. Dus, mocht je nog geen gebruik maken van algemene voorwaarden: word wakker, gooi het roer om en doe je voordeel met 'de kleine lettertjes'!

Deze column werd geschreven door mr. T. (Tjerk) Binnema van De Haan Advocaten & Notarissen. Mocht u zelf met een juridische vraag zitten of een interessant onderwerp voor een volgende rubriek weten, schroom dan niet en laat het hem weten, input vanuit het veld is altijd zeer welkom.

U kunt contact met hem opnemen per e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.  

In ons moderne leven zijn de momenten van rust steeds zeldzamer. De smartphone zit vaak continue in de hand van de kinderen en bij de ouderen zie je hem ook steeds vaker. We doen vaker aan multi-tasken echter dat is iets wat we van nature niet goed kunnen. Daardoor hebben we steeds meer drukte in ons hectische leven, zowel thuis als op het werk en voor je het weet ben je in de avond en in het weekend ook nog aan het werk met de smartphone en laptop. Zoals bekend mogen we in de auto niet met de telefoon bezig zijn. Niet voor niets......

Om deze drukke gevulde dagen met informatie-consumptie te verwerken is slaap - en vooral de REM slaap - alleen maar belangrijker geworden. In de REM-slaap verwerk je de informatie die je overdag tot je hebt gekregen en dat is tegenwoordig erg veel. We krijgen nu in 3 maanden evenveel informatie als onze grootouders in een heel leven. Ook al werken we minder uren dan toen, we hebben meer te verwerken met ons hoofd. En door de uitvinding van de verlichting zijn onze dagen net zo lang als we zelf willen. Ruim 100 jaar geleden sliep men 10 uur per nacht, nu is dat al minder dan 8 uur en 1/3 van de mensen slaapt minder dan 6 uur per nacht.
Slapen is dus nog belangrijker dan vroeger om gezond en fit te blijven. Ook heeft het invloed op je productiviteit in het werk. Het is bekend dat werknemers met slaapproblemen vaker en langer verzuimen. Men schat dat 20 tot 30 % van de bevolking slaapproblemen heeft. Slaapgebrek is de belangrijkste reden voor verlies aan productiviteit. Slaaptekort kost ons jaarlijks 3 tot 4,5 miljard.

Wat gebeurt er bij het slapen gaan?
De spieren ontspannen zich, ze worden slap, de ademhaling en de hartslag gaan omlaag, de spijsvertering neemt af en eventueel bestaande pijnklachten nemen ook af. In je slaap blijf je wel bewegen, zo'n 2 à 4 maal per uur nemen we een andere slaaphouding aan. Vroeger dacht men dat de hersenen bij het slapen ook in rust waren echter dat is juist niet het geval. De activiteit van de hersenen is wisselend door de nacht heen. Ze doen tijdens de slaap belangrijk werk waarbij verbindingen worden gelegd en sommige worden verbroken.

De slaap bestaat meestal uit vijf fasen per nacht.
Fase 1: overgang van waken naar slapen (paar minuten).
Fase 2: lichte slaap, spieren ontspannen en hartslag en lichaamstemperatuur zakken (20 minuten).
Fase 3: Opnieuw een korte overgangsfase van enkele minuten, van lichte naar diepe slaap. Hart en ademhaling gaan op nog lager pitje werken. De spieren ontspannen nog meer.
Fase 4: diepe slaap. Vaak noemt men fase 3 en 4 samen de diepe slaap (half uur). Hart en ademhaling functioneren op minimum en je hersenen doen rustig aan. Je bent dan bijna niet wakker te krijgen.
Fase 5: de hersenactiviteit en hartslag neemt toe, de ademhaling wordt oppervlakkig en onregelmatig. De bloeddruk stijgt. De ogen bewegen, ook al zijn je oogleden gesloten. Dit is de REM-slaap (REM= Rapid Eye Movement). Het lijf blijft ontspannen maar je bent aan het dromen. Deze fase duurt 18 tot 24 minuten. Vaak wordt je dan even wakker zonder dat je het merkt en ga je nadien weer een nieuwe slaapcyclus starten met fase 1. Elke slaap cyclus duurt ongeveer 1,5 uur.
In het begin van de nacht duurt de diepe slaap (fase 3 en 4 ) langer en aan het eind nemen de lichte slaap en de REM-slaap meer tijd in beslag. In de diepe slaap fase vindt lichamelijk herstel plaats. In de REM-slaap zijn de hersenen druk bezig met het verwerken van informatie, het versterken van het geheugen en wordt er aan oplossingen van complexe problemen gewerkt (bijvoorbeeld een lastig op te lossen storing bij een autoreparatie). Het gezegde "slaap er een nachtje over" heeft hier mee te maken.

Biologische klok
Levende wezens hebben een biologische klok. Daardoor kunnen we de slaap niet naar onze hand zetten en ons lijf lijkt baat te hebben bij het op gezette tijden eten, drinken, bewegen en slapen. Dit dagelijkse ritme komt voor in allerlei lichamelijke processen (temperatuur, hormoonhuishouding, bloeddruk, celdeling) en duurt ongeveer een dag. Ons slaap en waakritme is dus een biologisch gegeven wat geregeld wordt uit de biologische klok in de Supra Chiasmatische Nucleus (=SCN) welke de aanmaak van Melatonine reguleert in de nabijgelegen pijnappelklier. Licht heeft veel invloed op de SCN. Wanneer het donker is wordt Melatonine afgegeven waardoor je slaperig wordt. Bij het gebruik van tablets, telefoon, laptop en TV zal de aanmaak van Melatonine geremd worden en kan je slechter in slaap vallen. Ook zorgt bijvoorbeeld opwinding door ruzie of sport voor verstoring van de slaap immers met een hoge adrenaline spiegel wordt het lastig om te slapen. Ook een late stevige maaltijd in je buik heeft een verstorend effect.
Van nature hadden de mensen waarschijnlijk 2 slaapfasen per nacht. De eerst ging van start bij zonsondergang en rond middernacht was men vaak wakker waarbij de bezigheden per persoon erg wisselden..... Na die actieve middernacht fase ging men opnieuw slapen gedurende een uur of vier, tot de dag zich aandiende. Vanuit dagboekaantekeningen is men dit op het spoor gekomen. Deze manier van slapen is in de loop van de 17 e eeuw verdwenen mede door de komst van het licht (Parijs 1667, Amsterdam 1669). Rond 17 honderd was er al licht in meer dan 50 steden.

Ochtend- en avondmensen
De meeste mensen hebben een normaal slaapritme maar er zijn bijvoorbeeld ook echte ochtend en avondmensen. De ochtendmensen werken het lekkerst tussen 9 en 16 uur. De avond mensen zitten lekker in hun vel en energie tussen 13 en 22 uur en staan liever niet voor 9 uur op. Rond 18 uur zitten ze op hun piek van de dag qua prestaties. Moeten ze voor hun werk vroeg op dan is dat lastig maar het went wel enigszins. Naast de invloed van werktijden heeft het hebben van kinderen en je opvoeding ook invloed dus de genen zijn ons niet helemaal de baas.

Samenvattend enkele tips:
1) Belangrijke zakelijke besprekingen niet tussen 12 en 14 uur plannen (de meeste mensen zijn dan minder alert).
2) Vanaf een uur voor het slapen gaan alle beeldschermen uit doen (TV, telefoon, tablet en laptop ). Deze geven blauw licht af en dat remt de aanmaak van Melatonine, een stofje dat je slaperig maakt.
3) Vlak voor het slapen gaan geen spannende films kijken, geen boze brieven of mails schrijven. Bouw de dag op tijd af.
4) Eet op tijd, liefst voor 20 uur in de avond immers het eten moet nog verteerd worden.
5) Pas op met (veel) alcohol, het heeft een slechte invloed op de nachtrust.
6) Let op je vocht intake. Drink je vlak voor het slapen gaan veel dan is de kans groot dat je er
s 'nachts uit moet voor toiletbezoek.

Pieter van der Werff, autominnende bedrijfsarts (050-5244300).
P.S.: Sinds kort werk ik voor HumanCapitalCare (net als ArboNed onderdeel van HumanTotalCare). HumanCapitalCare is een vooruitstrevende dienstverlener voor arbeid, vitaliteit en gezondheid, en werkt voor werkgevers die kiezen voor een integrale aanpak van gezondheidsmanagement.

Bronvermelding: Megatrends Slaap, over de effecten van nachtrust op onze werkprestaties. www.arboned.nl 

De herfst en winter komen elk jaar weer langs en dan hoesten we wel eens. Niezen doen we wanneer de pollen weer in de lucht zitten. Persen doen de meesten van ons dagelijks in een klein kamertje...... We zullen het daar maar niet over hebben.

Waar gaat dit stukje dan wel weer over, zult u denken. Indien er dokters tussen de lezers zitten dan zullen die bij deze titel meteen denken aan ......... Of indien er (ex-)patiënten deze column lezen - en ze hebben goed opgelet bij de vragen van de huisarts - dan weten ze het ook: het gaat over rugklachten en mogelijk een hernia. Er wordt pas over een hernia gesproken, wanneer de pijnklachten tot onder de knie uitstralen in het been.

Ja, hoe kan dat? Mensen met een hernia hebben vaak meer pijn en uitstraling in het been bij hoesten, niezen en persen. De huisarts en of de bedrijfsarts kunnen tijdens het spreekuur een aanvullend lichamelijk onderzoek doen en vrij snel en redelijk zeker een inschatting maken van de aard en ernst van de klachten. Tot tien jaar geleden kwamen de mensen vaak langs op mijn spreekuur met de opmerking dat ze de huisarts om een MRI zouden vragen (lees: "eisen"). In de praktijk kan er vaak vanaf gezien worden. Immers, alles weten (of zien) maakt niet gelukkig. Het plan van aanpak bij een hernia (HNP= hernia nuclei pulposi) is met of zonder MRI vaak pragmatisch en bestaat bij mij vaak uit drie adviezen: lopen, lopen en lopen. Het aloude advies bedrust wordt nog zelden gegeven. Opereren doen we bij voorkeur liever niet. En ook bij gezonde mensen zonder klachten kan je op een MRI een hernia vinden (waar men geen last van heeft).

Zo heb ik jaren geleden drie mensen gezien die alle drie op de nominatie stonden voor een hernia-operatie, maar uiteindelijk hebben ze allen de operatie kunnen vermijden door veel te lopen. Petje af voor hen! Ze liepen 3 maal per dag ruim 1,5 uur per keer (= 4 à 6 uur per dag). Er was een andere patiënt die boos was op mij, omdat ik hem adviseerde weer te beginnen met aangepast werk. Hij had een operatie-indicatie op zak en de klachten namen in z'n lange wachttijd niet af. Hij had een baan in een grand café en was bang dat hij te veel zou moeten doen van zijn baas. Die baas heb ik streng toegesproken, uitleg gegeven en via hem geschikt aangepast licht werk geregeld: staand en lopend werk in de keuken (en ook veel uitjes snijden). Dus zonder bukken, duwen, tillen en trekken. Tijdens de hercontrole moest hij deels tegen zijn zin bekennen dat zijn klachten verdwenen waren en hij hoefde niet meer geopereerd te worden. Dit was waarschijnlijk wél nodig geweest indien hij thuis op de bank zijn operatie had afgewacht. Zijn uitbulkende tussenwervelschijf zou dan waarschijnlijk nog op de zenuw hebben gedrukt. In het garagebedrijf kan je de uitjes snijden vervangen door bijvoorbeeld licht magazijn werk.

Mocht het nu zo zijn dat de klachten met uitstraling in het been (tot onder de knie) blijven bestaan kan het zeker nuttig zijn om aanvullend onderzoek te doen. En met name als de klachten toenemen en mobiliseren (wandelen ) niet meer lukt. Wanneer de patiënt door de voeten zakt bij het op de tenen of hakken staan en of indien hij klachten krijgt van controleverlies over " de plas en ontlasting" dient er snel contact te worden gelegd met de behandelend specialist. Er kan dan zo nodig met spoed een MRI gemaakt worden en een operatie kan dan nodig zijn.

Meestal verloopt het niet zo dramatisch en wordt na een aantal weken klachten wel duidelijk of er sprake is van herstel of dat een hernia niet wijken wil. In het laatste het geval is het verstandig om de verschillende operatie-technieken tegen het licht te houden.
Er is de laatste paar jaar namelijk een andere techniek beschikbaar met een handige benadering vanaf opzij. Dit in tegenstelling tot langer bestaande technieken waarbij men vanaf de rug voorwaarts op de wervelkolom af gaat. Dan richt men meer schade aan om de hernia te bereiken. Met name de laterale hernia is eigenlijk alleen goed van opzij te benaderen, maar ook bij de andere hernia's geeft deze operatietechniek minder schade aan de belangrijke structuren rond de wervelkolom.

Ik heb in november 2015 bij enkele operaties in de Herniakliniek Iprenburg in Veenhuizen meegekeken. Mijn patiënt liep een paar uur later rechtop de kliniek uit, blij en met het vooruitzicht dat hij op een redelijke termijn zijn werk weer kon hervatten. Zowel hij als zijn werkgever werden er blij van en de werkgever bespaart op de verzuimduur.
Beiden hebben moeten investeren, omdat veel zorgverzekeraars de hand volledig op de knip houden bij het vergoeden van een dergelijke ingreep in een privékliniek. Mogelijk gaat dit nog een keer veranderen.

Als autominnende bedrijfsarts verlang ik soms terug naar de tijd dat de artsen nog echt tijd voor hun patiënten konden nemen en de macht van de verzekeraars niet zo groot was. Tja, deze mooie operatie techniek bestond toen nog niet en de auto's waren wel mooier maar niet zo veilig.........

Praktijkgeval 4: storingsdiagnose bij een Renault 1.5 DCI uit 2013.

In deze column nemen wij u graag mee tijdens de diagnose van een storing in een Renault 1.5 DCI uit 2013 met motorcode K9K. Het verhaal begint als de eigenaar zich meldt bij een garagebedrijf met de klacht dat het motorstoringslampje brandt en er lawaai uit de motor komt. Daar wordt vastgesteld dat de as van de turbo gebroken is. Omdat er, na het vervangen van de turbo, een storing binnen de turbodrukregeling actief blijft, wordt de EGR-klep en het magneetklepventiel vervangen en wordt de software geüpdatet. Omdat de storing door deze ingrepen niet wordt verholpen, wordt de auto bij ons aangeboden.

De eigenaar heeft inmiddels zelf vastgesteld dat hij de storing als volgt kan "activeren":
◦ allereerst schakelt hij de cruise-control in bij 150 km/u,
◦ vervolgens breekt hij de cruise-control af door licht het rempedaal te bedienen.
◦ daarna laat hij het voertuig uitrollen tot circa 120 km/u,
◦ na een "resume" van de cruise-control naar de ingestelde snelheid van 150 km/u treedt de storing kort na het bereiken van de ingestelde snelheid op.
Opmerkelijk daarbij is dat de storing op voorgenoemde wijze alleen in de zesde versnelling optreedt.

Op basis van de foutcode "P2263/DTC226322 Regelafwijking turbodrukregeling signaal te groot" een freeze-frame, waarin een gemeten turbodruk van 1848 mbar en nominale turbodruk van 2165 mbar staat, starten we met een controle van de turbodrukregeling met een oscilloscoop en drukopnemer om vast te stellen of de onderdrukaansturing van de turbo naar behoren functioneert (afbeelding 1).

Omdat daaruit geen afwijkingen volgen tussen wat de motorregeleenheid zelf vindt wat hij aanstuurt en meet en wat wij zien aan aansturing en meetdata vervolgen we het traject met het controleren van de turbodrukregeling via de meetwaarden met de OBD-tester.

We hebben diverse proefritten gemaakt, waarbij de meetwaarden zoals uitgelezen met de OBD-tester voor en tijdens het optreden van de storing in verschillende combinaties geregistreerd en geanalyseerd zijn. Een van die metingen staat weergegeven in afbeelding 2.

Hoe beoordelen we zo'n meting nu?
In het traject 1 tot 2 (104 tot 112 seconden) is de motor nog aan het versnellen (donker groene lijn). We zien dat:
• het toerental toeneemt (groene lijn)
• de werkelijke turbodruk in lijn ligt met de nominale turbodruk van 2.6 bar (oranje en donker paars)
• de aangezogen luchthoeveelheid constant is (blauw)
• de uitlaatgasdruk constant is en circa 3 bar bedraagt (paars)
• de EGR niet wordt aangestuurd (rood)
• de drukval over het roetfilter constant is en circa 80 mbar bedraagt (bruine lijn)

In het traject 2 tot 3 (114 tot 128 seconden) gaat het mis. Daar is zichtbaar dat:
• de ingestelde snelheid bereikt IS en gehandhaafd BLIJFT(donkergroene lijn)
• de aangezogen luchtmassa (blauw) en de uitlaatgasdruk (paars) synchroon afnemen
• het drukverschil over het roetfilter (bruine lijn) in zijn geheel van 80 mbar (traject 1 tot 2) naar circa 50 mbar daalt
• de nominale turbodruk van 2,18 bar (oranje lijn) voor een periode van meer dan 10 seconden circa 0,44 bar hoger ligt dan de gemeten turbodruk van 1,75 bar (donkerpaarse lijn). Deze afwijking is de oorzaak van de storingsmelding.

Op basis van een afnemende luchtmassa, een afnemende druk over het roetfilter en een afnemende uitlaatgasdruk voor de turbo in het traject 2 tot 3 stellen we vast dat de uitlaatgasklep in de uitlaat niet dicht zit. De uitlaatgasdruk neemt immers af in combinatie met een afnemende drukval over het roetfilter. Daarnaast stellen we vast dat het afnemen van de aangezogen luchtmassa geen gevolg is van aansturing van de EGR-klep, want de standmelding laat immers 0% zien.

Uit de analyse van de metingen waarin andere combinaties van meetwaarden geregistreerd zijn, zien we geen verbanden tussen het optreden van de storing en een andere regelingen/systemen (uitlaatgasrecirculatie-, uitlaatgasklep-, gasklep-, roetfilter- en aanzuigluchtregeling) dan de turbodrukregeling.

Conclusie
Onze conclusie is dan ook dat de oorzaak van de storing een "mismatch" is tussen de door de motorregeleenheid "verwachtte turbodruk" en de "gemeten turbodruk" in deellast als gevolg van een afwijking in de nieuw geplaatste turbo, mogelijk een verkeerd type. Deze bevinding wordt in eerste instantie betwist door betrokken partijen. Na veel getouwtrek blijkt uiteindelijk dat de "cross-reference"-tabel van de turboleverancier een fout bevatte. Na het monteren van de juist turbo is de storing als sneeuw voor de zon verdwenen.

De Autoriteit Consument en Markt heeft de autobranche onlangs een duidelijke opdracht gegeven: voor de verkoop van nieuwe auto's dient vanaf 1 november a.s. de verkoopprijs inclusief alle onvermijdbare kosten te zijn. In het nieuws werd dit bericht breed uitgemeten. Wat betekent dit nu precies? Wat zijn de gevolgen voor de verkoop van nieuwe auto's? Heeft dit ook consequenties voor de markt voor occasions?

Wat de Autoriteit Consument en Markt in feite doet, is niks meer dan erop toezien dat de wet wordt nageleefd. In het Nederlandse Burgerlijk Wetboek is namelijk bepaald dat een ondernemer een duidelijk prijsbeleid dient te hanteren wanneer hij zaken doet met een consument. Een duidelijk prijsbeleid houdt onder andere in dat alle kosten die onvermijdbaar zijn bij de advertentieprijs inbegrepen zijn.

Voor de verkoop van nieuwe auto's betekent dit dat alle onvermijdbare kosten vermeld moeten worden in de advertentieprijs. Bij nieuwe auto's zal het met name gaan om de BPM. Al wordt dit meestal wel vermeld. Kosten die vaak niet vermeld worden, zijn de kosten die in de branche als "autorijklaarkosten" bekend staan. Dus de kosten voor bijvoorbeeld de kentekenplaten of het poetsen van de auto en de andere kosten om de auto geschikt te maken om de nieuwe eigenaar in zijn nieuwe auto de weg op te laten gaan. Het gaat dus om alle kosten die onvermijdelijk gemaakt moeten worden door de consument om de auto te kunnen kopen.

Wanneer een ondernemer geen duidelijk prijsbeleid hanteert, kan dat tot verschillende juridische consequenties leiden. De Autoriteit Consument en Markt heeft de bevoegdheid om een boete op te leggen en dus te handhaven. Het kan dus tot strafmaatregelen leiden. Ook kan de koper in het verweer komen. Als hij door het onduidelijke prijsbeleid schade leidt, kan de consument de ondernemer aanspreken en zijn schade claimen. Ook kan een consument de koopovereenkomst "vernietigen", wat betekent dat de koop terug gedraaid kan worden.

De Autoriteit Consument en Markt heeft nu onlangs aangekondigd dat zij gaat handhaven wanneer bij de verkoop van nieuwe auto's geen transparant prijsbeleid wordt gehanteerd. Zij zal zich daarbij in eerste instantie richten op de importeurs. De importeur bepaalt immers vaak hoe haar dealers hun prijzen bepalen en dus hoe de prijzen naar de consument gepresenteerd worden. Alleen importeurs, en daarmee dus de dealerbedrijven, zullen in beginsel hun prijsbeleid moeten aanpassen als zij geen boete van de Autoriteit Consument en Markt willen riskeren.

Voor de verkoop van gebruikte auto's heeft de Autoriteit Consument en Markt (nog) geen maatregel aangekondigd. De verwachting is dat het prijsbeleid voor gebruikte auto's het aangepaste prijsbeleid voor nieuwe auto's zal volgen. Het feit dat er door de Autoriteit Consument en Markt niet wordt aangekondigd dat er tegen een onduidelijk prijsbeleid bij de verkoop van occasions wordt gehandhaafd, is echter geen vrijbrief om bij de verkoop van occasions een onduidelijk prijsbeleid te hanteren. De wetgeving die een duidelijk prijsbeleid voorschrijft, geldt namelijk ook voor occasions. Het is dus evengoed mogelijk dat hiertegen wordt opgetreden. Ook heeft een koper van een occasion evenveel rechten als de koper van een gloednieuwe auto. De kans dat de koop bij een occasion wordt vernietigd is dus even groot.

In de media werd het aangekondigd als een grote ontwikkeling: vanaf 1 november 2016 moeten alle onvermijdbare kosten bij de aankoop van een nieuwe auto vermeld worden. Vanuit juridisch perspectief is dit echter niks nieuws. De wet waarop dit berust, bestaat al veel langer. Het enige verschil is dat de Autoriteit Consument en Markt nu pas aankondigt hiertegen te handhaven. In beginsel hoeven echter alleen de importeurs en daarmee de dealerbedrijven op hun hoede te zijn. De Autoriteit Consument en Markt heeft immers aangekondigd te gaan handhaven bij de verkoop van nieuwe auto's. Echter ook bij de verkoop van occasions is een onduidelijk prijsbeleid in strijd met de wet. Ook in dat geval zou het dus tot nare consequenties kunnen leiden.